Bij de lancering van ons boek Low Carbon and Loving It, kreeg ik een moeilijke vraag: ‘Elke dag gaat er een vlucht van Sydney naar Johannesburg. Of ik een ticket boek of niet, het vliegtuig zal sowieso vliegen. Maakt het dan verschil of ik wel of niet vlieg?’
Vele van ons zullen zich dit soort dingen ook afvragen. Het is een verleidelijke manier van denken, omdat het de verantwoordelijkheid voor onze acties minimaliseert. Toch maakt de keuze om wel of niet te vliegen een verschil.
De makkelijkste manier is door te kijken naar het gewicht van het vliegtuig. Dat bepaalt namelijk hoeveel lift er nodig is en daarmee hoeveel brandstof. Het vliegtuig weegt meer wanneer jij op een stoel zit dan wanneer diezelfde stoel leeg blijft. Dus jouw aanwezigheid zal voor meer uitstoot zorgen dan wanneer je er niet zou zitten. Dit argument is onbetwistbaar, maar ook ontoereikend: passagiers en bagage nemen maar 20-25% van het gewicht van het vliegtuig voor hun rekening. Een typisch vliegtuig met 260 stoelen weegt 100 ton zonder passagiers en zonder brandstof – bijna 400 kg per stoel. Als we onze ecologische voetafdruk van een vlucht alleen bepalen op basis van het gewicht dat we toevoegen, onderschatten we onze emissies enorm.
Er is nog een ander argument dat nauwkeuriger, maar ook meer complex is. Door vliegtickets te kopen ondersteunen we vliegtuigmaatschappijen en de routes die ze vliegen, die voor steeds meer emissies zorgen.
Stel je voor: een dagelijkse vlucht op een bepaalde vliegroute heeft een capaciteit van 80%. Dus een vliegtuig op die route heeft gemiddeld 4 van de 5 stoelen bezet. Dan besluit een kleine, maar significante groep mensen een ander vervoersmiddel te kiezen of helemaal niet te reizen. De capaciteit valt terug naar 70%. De vliegtuigmaatschappij zal reageren, want de inkomsten lopen terug. Ze schrappen per week één vlucht. Een aantal passagiers zal op een van de andere dagen reizen, waardoor de capaciteit op die vluchten weer stijgt. Ondertussen vliegt er 1 vliegtuig per week minder: de emissies dalen.
De vraagsteller had gelijk: het kopen van een vliegticket heeft geen impact op het wel of niet vliegen van dat vliegtuig. Maar op de lange termijn zal het wel effect hebben, doordat het aanbod zich zal aanpassen aan de vraag.
Hoewel het verleidelijk is om te denken dat we weinig verantwoordelijkheid dragen voor de emissies van onze vluchten, de feiten zeggen het tegenovergestelde. Tot mijn eigen verdriet kan een internationaal retourtje 2 ton CO2-uitstoot veroorzaken – een aanzienlijk deel van onze jaarlijkse emissies. Vliegen van Australië naar India vervuilt in 1 dag net zoveel als 4 maanden duurzaam leven. Er zijn verschillende manieren om hiermee om te gaan. Ik probeer de frequentie van het vliegen omlaag te brengen en reis voor een deel over het land. De rest compenseer ik. Ik probeer in ieder geval niet mijn verantwoordelijkheid te ontkennen.
Vertaald uit het Engels door Veraniek Veldstra
