De bodem is altijd een onderdeel geweest van mijn leven, maar toch kan ik niet zeggen dat ik de bodem ken. Ik ben opgegroeid op een boerderij en liep elke dag op het land om te helpen met het vee of met grassen en gewassen. De grond lag onder mijn voeten. Voor mijn werk produceerde ik informatie over granen en aardappelen, en verstrekte die aan boeren. De bodem beïnvloedde de resultaten en conclusies van het veldwerk. Nog steeds nam ik de bodem voor lief, zoals de meeste van ons zullen doen.
Met de komst van eerst de industriële revolutie in het begin van de 20e eeuw en later de chemische landbouw na de Tweede Wereldoorlog, werd de bodem steeds meer genegeerd. Het was het medium waarin planten groeiden en het kanaal voor voedingsstoffen die grotendeels werden geleverd door kunstmest. We hielden wel rekening met de voedingsstoffen die de bodem zelf leverde. Maar de beschikbaarheid van deze voedingsstoffen was moeilijk te meten, dus we keken alleen naar de voedingsstoffen die werden toegediend aan de gewassen.
De bodem is nog altijd een mysterieuze entiteit op aarde. Vergeleken met de rest van de wereld weten we er maar weinig over. We sturen op afstand bestuurbare onderwater-robots naar de diepten van de oceaan om meer te leren over het leven daar. Vanuit de ruimte kunnen we elk stukje aarde zien en bestuderen. We kunnen makkelijk zien en onderzoeken wat er in de bodem groeit. Maar we kunnen niet in de bodem kijken, althans niet gemakkelijk en niet erg veel ervan.
Wat is de bodem? Wat is grond? Hier is het recept – neem wat rotsen, wat plantaardig materiaal, voeg veel schimmels en bacteriën toe, wacht heel lang, misschien 500 jaar, en er zal ongeveer 1 cm bodem zijn gevormd.
Wij denken dat de bodem vaste grond is, tenminste als het droog is. Maar een gezonde bodem bestaat voor ongeveer 50% uit lege ruimte. Het zit vol scheuren en poriën die noodzakelijk zijn om lucht en water door de bodem te laten stromen, om wortels te laten groeien, en voor de talloze schepselen die de bodem hun thuis noemen.
De bodem heeft een minder positieve reputatie. Als het te nat is, is het modder. Als het te droog is, is het vuil en stoffig. In beide gevallen is de bodem kwetsbaar. De bodem erodeert makkelijk door wind en regen, vooral als er geen planten zijn.
De bodem heeft bescherming nodig. Het grootste deel van ons voedsel komt immers direct of indirect uit de bodem – planten en plantaardige producten, en vlees en dierlijke producten die meestal planten of plantaardige producten hebben gegeten.
De bodem heeft liefde nodig. We kijken er snel aan voorbij en noemen het ‘land’. Koning Uzzia hield van de bodem (2 Kronieken 26:10). Jezus gebruikte de bodem geregeld in zijn parabels en kende de waarde van de bodem. Gelukkig wordt er tegenwoordig steeds vaker op een holistische manier naar landbouw gekeken en houden boeren de bodem gezond. Klimaatwetenschappers waarderen de bodem voor het vermogen om CO2 vast te leggen. Ik denk dat we verder moeten gaan. We moeten de bodem niet alleen waarderen omdat de bodem nuttig is voor de mens, maar omdat ook de bodem deel uitmaakt van Gods goede schepping.
God heeft ons de taak gegeven om de schepping te laten groeien en bloeien. Het is ons voorrecht en onze vreugde, evenals onze rol en onze verantwoordelijkheid, om zorg te dragen voor Gods hele schepping.
Vertaald uit het Engels door Veraniek Veldstra
Meer leren over de bodem? Kijk dan eens de documentaire Kiss the Ground.
